بررسی تاثیر چرخه عمر شرکت بر ساختار سرمایه )مورد مطالعاتی: بورس اوراق بهادار تهران( سید 2* 1 اسماء رئیسی مهدی صالحی )* نویسنده مخاطب: mehra.188mr@gmail.com ) چكیده هدف این تحقیق بررسی تاثیر چرخه عمر شرکت بر ساختار سرمایه درشرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در راستای این هدف کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که صورتهای مالی )ترازنامه صورت حساب سود وزیان( و اطالعات مورد نیاز را در سالهای 9831 الی 9811 ارائه داده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. در مجموع 990 شرکت از صنایع مختلف انتخاب شدند. به منظور آزمون فرضیهها از رگرسیون چند متغییره)روش اینتر( استفاده شد و معنی دار بودن آنها با استفاده از آماره t و F صورت گرفت همچنین برای آزمون خودهمبستگی مدل از آزمون دوربین- واتسون استفاده شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که چرخه عمر شرکت ها بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر دارد. واژههای کلیدی: چرخه عمر دوره ظهور دوره رشد ساختار سرمایه اهرم مالی بورس اوراق بهادارتهران. 1- مقدمه و بیان مساله یکی از تصمیمات که مدیران واحد اقتصادی به منظور حداکثر ساختن ثروت سهامداران اتخاذ می نمایند تصمیمات مربوط به تامین مالی می باشد. این نوع تصمیم گیریها مربوط به ساختار سرمایه و همچنین تعیین و انتخاب بهترین شیوه تامین مالی وترکیب آن می باشد. منابع مالی هر واحد اقتصادی از منابع داخلی و خارجی تشکیل شده است. تصمیمات مربوط به تامین مالی و تعیین ترکیب بهینه ساختار سرمایه از یک طرف و توجه به ریسک شرکت بویژه ریسک مرتبط با توان بازپرداخت بدهی ها از طرف دیگر از جمله مسائلی است که در تصمیم گیری مدیریت حائر اهمیت است)جوال, 9831 3(., یکی از مهمترین اجزای هر فعالیت اقتصادی فراهم کردن منابع مالی مورد نیاز است که این منابع را می توان از محل حقوق صاحبان سهام یا بدهی تامین کرد. در همین راستا مدیران مالی در شرکت ها به دنبال بهترین ترکیب منابع تامین مالی یا به عبارت دیگر ساختار سرمایه می باشد و تصمیمات اتخاذ شده در این زمینه در راستای افزایش ارزش شرکت است )کشاورز,.)91, 9810 1- استادیار دانشگاه فردوسی مشهد 1- کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه پیام نور واحد قشم 1
تصمیمگیری در مورد ساختار سرمایه یکی از چالشبرانگیزترین و مشکلترین مسایل پیشروی شرکتها اما در عین حال حیاتی ترین تصمیم در مورد ادامهی بقای آنها است. با مراجعه به تحقیقات و متون دانشگاهی مشاهده میشود که عمده- ترین دالیل ناکامی شرکتها فقدان یا عدم کفایت سرمایهگذاری و تامین مالی نامناسب و ناکافی آنان است. اغلب مالکان شرکتهای کوچک ازمهارتهای تجاری قوی برخوردار نبوده و به این ترتیب فهم واستنباط درستی از شرایط و نحوهی فعالیت بازارهای مالی و عرضهکنندگان منابع تامین مالی ندارند. به عنوان مثال مالکان اینگونه شرکتها ممکن است ترکیب نامناسبی از منابع )بدهی در مقابل سرمایه( را انتخاب کنند یا اینکه منابعی را تحصیل کنند که تعهدات و محدودیتهای نقدینگی باالیی را برای آنان به دنبال داشته باشد و یا قراردادهایی منعقد کنند که تعهدات هزینهیی باالیی را برای آنان به دنبال داشته باشد. حتی ممکن است برای تامین مالی به عرضهکنندگان منابعی مراجعه کنند که کار کردن با آنها مشکل ساز باشد. بنابراین ممکن است ضعفهای موجود منجر به سرمایهگذاری نامناسبی شود که ادامهی بقا و حیات شرکت را تهدید کند. ساختار سرمایهی نامناسب برای هر شرکتی و یا به طور خاص در مورد شرکتهای کوچک همهی زمینههای فعالیت یک شرکت را تحت تاثیر قرار میدهد و میتواند منجر به بروز مسایلی نظیر عدم کارایی در بازاریابی محصوالت عدم کارآمدی و ناتوانی در بکارگیری مناسب نیروی انسانی و موارد مشابه شود )اوتامی 1091(. طبق تئوری چرخه ی عمر شرکتها معموال در سالهای اولیه تأسیس به دلیل وجود فرصتهای سرمایه گذاری سودآور ترجیح می دهند سود کمتری بین سهامدارنشان توزیع کنند)دی آنجیلو 1002(. 9 با گذشت زمان و با افزایش منابع مالی شرکتها معموال سود پرداختی خود به سهامدارنشان را افزایش می دهند. همچنین از آنجا که اقبال عمومی به سهام شرکتهای جوانتر به مراتب کمتر از سایر شرکتهاست لذا بازار سهام این شرکتها معموال رونق کمتری نسبت با سایر شرکتها دارد. تئوری چرخه عمر شرکت بیان می کن که شرکت ها مانند موجودات زنده از میان یک سری از الگوهای قابل پیش بینی توسعه و که منابع قابلیت استراتژی ساختار و عملکرد شرکت به طور قابل توجهی با مراحل توسعه متناظر است)میلر و فریزن 1 9130 9131 کوین و کامرون 9138(. 8 نظریه چرخه عمر مدیریتی با چند پارامتر دستورالعمل ها و ابزارهای تشخیصی برای ارزیابی انتقال شرکت را از یک مرحله به مرحله بعد فراهم می کند.تحقیقات اخیر در اقتصاد مالی و حسابداری )دی آنجلو و همکاران 1090. 1002 1 دیکنسون 1099( 5 بیان کردند که مراحل چرخه عمر شرکت ها دارای پیامدهای مهمی برای درک عملکرد مالی شرکت ها است. بنابراین در این تحقیق بدنبال بررسی یکی از این پیامدهای مهم یعنی ساختار سرمایه و سرعت تعدیل اهرم مالی شرکت ها هستیم بدین منظور هدف اصلی این تحقیق تاثیر چرخه عمر شرکت بر ساختار سرمایه وسرعت تعدیل اهرم مالی درشرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. 2- اهمیت و ضرورت تحقیق تصمیمگیری در مورد ساختار سرمایه یکی از چالشبرانگیزترین و مشکلترین مسایل پیشروی شرکتها اما در عین حال حیاتی ترین تصمیم در مورد ادامهی بقای آنها است. با مراجعه به تحقیقات و متون دانشگاهی مشاهده میشود که عمده- 1 De angelo 2 Mayler &Freisen 3 Koeain & Kamron 4 De angelo et al 5 Dekneson 2
ترین دالیل ناکامی شرکتها فقدان یا عدم کفایت سرمایهگذاری و تامین مالی نامناسب و ناکافی آنان است.با این وجود تا کنون تحقیق جامعی در این زمینه در ایران صورت نگرفته است. این در حالیست که با بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و چرخه عمر شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می توان بسیاری از تعهدات و زیان های ناشی از ساختار سرمایه را با توجه به چرخه عمر سازمانی که شرکتها در آن قرار گرفته اند را شناسایی و کنترل نموده و با ارائه راهکارهای مناسب ترکیب بهینه ساختار سرمایه را برای شرکتها )در مرحله رشد بلوغ و افول ) تعیین نمود. در این تحقیق با توجه به اهمیت بررسی هر یک از متغیر ها و تاثیر گذاری آن ها بر هم به بررسی رابطه بین این متغیر ها می پردازیم. با توجه به اینکه در زمینه موضوع این تحقیق در بازار سرمایه ایران تحقیق صورت نگرفته است این تحقیق می تواند هم از لحاظ افزایش محتوای تئوری رابطه بین سرعت تعدیل اهرم نهایی و چرخه عمر شرکت را افزایش دهد و همچنین می تواند برای سرمایه گذاران و مدیران شرکت ها در جهت کاهش هزینه های شرکت ها و افزایش سودآوری و کاهش خطر ورشکستگی و در نهایت افزایش ثروت سهامداران که هدف اصلی فعالیت شرکت ها می باشد کمک شایانی کند. 3- پیشینه تحقیق کاسترو و همکاران) 1092 ( در تحقیقی تحت عنوان اهرم نهایی و سرعت تعدیل آن در شرکت های اروپایی به بررسی سرعت تعدیل اهرم در سه مرحله معرفی رشد و بلوغ پرداختند. دوره تحقیق آن ها سال های 9110 الی 1091 بود و نمونه این تحقیق شامل 99558 مشاهده از شرکت های اروپایی انتخاب شده است. نتایج این تحقیق نشان داده است که سرعت تعدیل اهرم نهایی شرکت ها در مراحل مختلف چرخه عمر شرکت متفاوت است و با تغییر چرخه عمر شرکت ها سرعت تعدیل اهرم نهایی شرکت ها افزایش نمی یابد بنابراین سرعت تعدیل اهرم نهایی شرکت ها در اوایل چرخه عمر بیشتر است و شرکت هایی که در دوره معرفی هستند نسبت به شرکت هایی که در دوره رشد هستند شرعت تعدیل باالتری دارند و شرکت هایی که در مرحله رشد هستند نسبت به شرکت هایی که در مرحله بلوغ هستند سرعت تعدیل باالتری دارند. جنکینز و همکاران) 1001 ( به بررسی تأثیر چرخه عمر شرکت بر میزان مربوط بودن اجزای سود پرداخت. یافته های وی نشان می دهد که میزان مربوط بودن اجزای سود بسته به اینکه شرکت در کدام مرحله از چرخه عمر قرار دارد متفاوت است.کالونکی و سیلوال) 1003 ( میزان استفاده از سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در مراحل مختلف چرخه عمر شرکت را بررسی کردند. یافته های آنها نشان می دهد به علت تغییر در نیازهای اطالعاتی مدیریت میزان استفاده از سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در مراحل مختلف چرخه عمر متفاوت است.میزان استفاده از سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در شرکت های در مراحل بلوغ و احیا نسبت به مرحله رشد بیشتر است. قربانی) 9835 ( رابطه سود و جریان ها ی نقدی با ارزش شرکت در چارچوب چرخه عمر شرکت را بررسی نمود.یافته های وی نشان می دهد که در مراحل رشد و افول رابطه جریان های نقدی با ارزش شرکت قوی تر از رابطه سود با ارزش شرکت است و در مرحله بلوغ عکس این موضوع صادق است. دهدار) 9832 ( به بررسی تأثیر چرخه عمر بر توان توضیحی افزاینده اجزای سود و جریان ها ی نقدی پرداخت. یافته های وی نشان می دهد که در مراحل رشد و بلوغ الگوهای ارزش گذاری مبتنی بر سود و اقالم تعهدی در قیاس با الگوهای مبتنی بر جریان های نقدی عملیاتی سرمایه گذاری و تأمین ما لی حاوی توان توضیحی افزاینده بیشتری هستند و در مرحله افول عکس این موضوع صادق است. حسینی عمرانی وکرمی )9811( در مقاله ای تحت عنوان مقایسه اطالعات مالی مبتنی بر جریان های نقدی و اطالعات مالی مبتنی بر حسابداری تعهدی در پیش بینی بازده سهام با توجه به چرخه ی عمر شرکت ها. در این تحقیق اطالعات سه طبقه عمده صورت جریان وجوه نقد( فعالی تهای عملیاتی سرمایه گذاری و تامین مالی )با اطالعات تعهدی 3
متناظر با آن ها )سود عملیاتی اقالم تعهدی ناشی از فعالیت های سرمایه گذاری و اقالم تعهدی ناشی از فعالیت های تامین مالی( جهت پیش بینی بازده سهام در هریک از دوره های چرخ هی عمر شرکت ها )رشد بلوغ و افول( مورد مقایسه قرار گرفته اند تا به این پرسش پاسخ دهد که با توجه به عمرشرکت ها کدامیک از دو شاخص جریان های نقدی و حسابداری تعهدی به شکل بهتری می تواند بازده سهام را پیش بینی کند.یافته های این تحقیق براساس یک نمونه متشکل از 919 سال- شرکت از میان شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 59 تا 89 از وجود رابطه معنی داری بین اطالعات جریان وجوه نقد و بازده سهام و همچنین اطالعات مالی تعهدی و بازده سهام در تمامی دوره های چرخه عمر خبر می دهد. این در حالی است که نتایج آزمون آماری وونگ مشخص نشان داد در دوره های رشد و افول از چرخه عمر اطالعات جریان های نقدی از توان بیشتری جهت پیش بینی بازده سهام نسبت به اطالعات تعهدی برخوردار است و عکس این موضوع در مورد دوره بلوغ صدق می کند. اسدی و نیک روش )9819( در مقاله ای تحت عنوان فرضیه جریانهای نقدی آزاد تئوری چرخه عمر و ارتباط آنها با سیاست تقسیم سود. معمای سود نقدی یکی از حوزه های مورد عالقه در ادبیات مالی است.هدف تحقیق پیش رو آزمودن ارتباط سود نقدی با جریانهای نقدی آزاد و چرخه ی عمر شرکت در میان شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سال های 9839 تا 9833 می باشد.اطالعات مورد استفاده در این تحقیق در قالب 801 شرکت و با استفاده از روش آماری رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج تحقیق نشان می دهد که ارتباط معناداری بین سود تقسیمی شرکتهای مورد بررسی و میزان جریانهای نقدی آزاد وجود ندارد.بنا بر این فرضیه ی ارتباط جریانهای نقدی آزاد و سود تقسیمی که از سوی برخی از محققان مطرح شده در میان شرکت های مورد بررسی مصداق ندارد. عالوه بر این یافته های تحقیق نشان می دهد که میان سود تقسیمی و چرخه ی عمر شرکتها همچنان که در یافته های فاما و فرنچ )1009( گرولن و همکاران )1001 ) و دی آنجلو و همکاران )1002 ) بدان اشاره شده است نیز ارتباط معناداری وجود ندارد. رحمانی و موسوی )9810( در مقالهای تحت عنوان بررسی سودآوری و بازده با توجه به چرخه عمر و اندازه شرکت به بررسی و تجزیه و تحلیل رابطه سودآوری و بازده سهام با توجه به چرخه عمر و اندازه شرکت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. متغیرهای سود هر سهم و تغییر سود هر سهم به عنوان متغیر مستقل و نرخ بازده سهام شرکت ها به عنوان متغیر وابسته و همچنین دو متغیر چرخه عمر و اندازه شرکت به عنوان متغیرهای کنترلی مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق اطالعات مورد نیاز در دوره زمانی 9838 تا 9831 بررسی شد. برای بررسی صحت فرضیه های تحقیق از روش تلفیق داده های زمانی و مقطعی استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که متغیرهای چرخه عمر و اندازه شرکت عوامل تاثیر گذار در رابطه بین سودآوری و بازده می باشند و باعث افزایش ضریب تعیین تعدیل شده می شوند. 4- اهداف تحقیق -9-1 با توجه به مبانی نظری و پیشینه تحقیقات بیان شده و فرضیات تحقیق اهداف زیر برای این تحقیق تبیین گردید است: تبیین رابطه چرخه عمر شرکت و ساختار سرمایه شرکت ها. تبیین تاثیر چرخه عمر شرکت بر ساختار سرمایه شرکت ها در مراحل مختلف چرخه عمر شرکت 5- فرضیات تحقیق با توجه به مبانی نظری و اهداف تحقیق فرضیه های تحقیق به شرح ذیل بیان می شود: فرضیه 1: چرخه عمر شرکت بر ساختار سرمایه شرکت ها تاثیر دارد. 4
6- جامعه و نمونه تحقیق جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می دهند.برای تعیین نمونه مورد مطالعه از روش غربالگری)حذف سیستماتیک( استفاده می شود و شرکت هایی از جامعه آماری یاد شده انتخاب می شوند که دارای شرایط زیر باشند: به منظور قابلیت مقایسه داشتن دادهها و متغیرها شرکتهایی که پایان سال مالی آنها 11 یا 80 اسفند ماه نیست حذف شدهاند. بانکها و موسسات مالی و شرکتهای سرمایه گذاری مالی به دلیل ماهیت متفاوت فعالیت آنها از سایر واحدهای تجاری حذف شدهاند. شرکتهایی که در طول دوره مورد بررسی همهی دادههای الزم برای محاسبهی متغیرها را نداشتهاند حذف شدند. شرکتها باید قبل از سال 9831 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده و در طی دورهی زمانی تحقیق تغییر سال مالی نداده باشند. دلیل این امر آن است که تعداد نمونهی آماری در سالهای مورد بررسی برابر باشد با بررسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و اعمال شرایط و محدودیتهای فوق تعداد 990 شرکت جهت برآورد مدلها و آزمون فرضیههای تحقیق انتخاب شدهاند. 7- روش تحقیق این تحقیق از نوع تحقیقات همبستگی می باشد. تحقیق همبستگی زمانی بکار می رود که محق ق دو یا چند دسته از اطالعات مختلف)در قالب متغی رهای مستقل( مربوط به یک گروه از دو یا چند گروه را در اختیار دارد و هدف مطالعه میزان تغییرات دو یا چند عامل در اثر تغییرات یک یا چند عامل دیگر میباشد و تحلیل رگرسیون یکی از انواع تحقیق همبستگی است که از آن در این تحقیق استفاده خواهد شد. همچنین این تحقیق از نظر ماهیت و اهداف از نوع کاربردی است. برای آزمون فرضیات از تحلیل رگرسیون استفاده خواهد شد و روش تحلیل بر مبنای روش داده های ترکیبی خواهد بود. برای معناداری مدل از آزمون F استفاده می شود و برای آزمون معناداری ضرایب از آزمون t استفاده خواهد شد. برای آزمون مفروضات رگرسیون کالسیک از آزمون های نرمال بودن داده ها برای ناهمسانی واریانس از آزمون های گرافیکی و برای خود همبستگی از آزمون دوربین واتسون استفاده خواهد. 1-7- مدل و متغیرهای تحقیق جهت سنجش فرضیات تحقیق و بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و چرخه عمر شرکت برگرفته از تحقیق کاسترو و همکاران) 1092 ( است استفاده می شود: از مدل رگرسیون خطی زیر که Lifecycleit = a0 + a 9 Levit+ a2growthit + a3tangit + a4sizeit + εit که درآن: :Lifecycle چرخه عمر شرکت که از مدل آنتونی و رامش )9111( :δ(sla) سرعت تعدیل اهرم شرکت GROWTH :لگاریتم رشد فروش شرکت که برابر با تفاضل بین رشد فروش سال جاری و سال قبل :TANG دارایی های ثابت تقسیم بر مجموع دارایی ها 5
:SIZE اندازه شرکت که برابر با لگاریتم طبیعی مجموع داریی ها : Levi اهرم مالی شرکت که برابر با نسبت مجموع بدهی ها بر مجموع دارایی ها محاسبه می شود. 2-7- نحوهی تفكیك شرکتها به مراحل چرخهی عمر آنتونی و رامش )9111( در پژوهش خود به منظور تفکیک شرکت ها به مراحل چرخهی عمر از چهار متغیر: رشد فروش مخارج سرمایهای نسبت سود تقسیمی و سن شرکت استفاده نمودند. در این پژوهش تفکیک شرکت ها به مراحل رشد بلوغ و افول با استفاده از چهار متغیر مذکور و طبق روش شناسی پارک و چن) 1002 ( به صورت زیر است. 9( نخست مقدار هر یک از متغیرهای رشد فروش مخارج سرمایه ای نسبت سود تقسیمی و سن)عمر(شرکت برای هر سال- شرکت محاسبه می شود. 1 (سال- شرکت ها براساس هر یک از چهار متغیر مذکور و با استفاده از پنجکهای آماری در هر صنعت به پنج طبقه تقسیم می شوند که با توجه به قرار گرفتن در پنجک )طبقه( مورد نظر طبق نگاره زیر نمرهای بین 9 تا 5 می گیرند 8( سپس برای هر سال- شرکت نمرهای مرکب به دست می آید که با توجه به شرایط زیردر یکی از مراحل رشد بلوغ و افول طبقه بندی می شود ب( الف(در صورتیکه مجموع نمرات بین 92 و 10 باشد در مرحله ی رشد قرار دارد. در صورتیکه مجموع نمرات بین 1 و 95 باشد در مرحله ی بلوغ قرار دارد. ج( در صورتیکه مجموع نمرات بین 1 و 3 باشد در مرحله ی افول قرار دارد. تعریف عملیاتی هر یک از متغیرهای فوق به صورت زیر است)مدل 9 (: که در آن: 6
8- تجزیه و تحلیل داده ها 1-8- آمار توصیفی جدول 9 توصیف شاخصهای مرکزی و پراکندگی متغیرهای تحقیق را نشان می دهد: دارایی های ثابت اهرم مالی شرکت اندازه شرکت رشد فروش متغیر نماد GROWTH SIZE Lev TANG میانگین 2.462553 23.570157 0.659467 0.691937 میانه 1.424882 14.526117 0.455287 0.341155 حداکثر 3.558589 37.659029 0.907186 0.88393 حداقل -1.653213 4.271540 0.099376 0.34560 انحراف معیار 0.299222 0.552763 0.189444 0.137588 مشاهدات 660 660 660 660 جدول 2 : تعداد شرکت ها در مراحل مختلف چرخه عمر به تفكیك سال جمع تعداد سال شرکت در مرحله سال افوق بلوغ رشد 5 19 15 1381 2 15 13 1319 7 18 5 1311 8 88 14 1312 17 81 12 1313 17 19 3 1314 669 56 542 62 جمع نتایج این تحقیق نشان می دهد که متغیر اهرم مالی شرکت )Lev( دارای میانگین 0/25 بوده که بیشترین عدد این متغیر 0/10 است و کمترین آن 0/01 است و همچنین انحراف معیار اهرم به ترتیب برابر با 0/93 است. برای اندازه شرکت ها) Size ( در این تحقیق که از لگاریتم طبیعی مجموع دارایی ها استفاده شده است که دارای میانگین 18/51 و بیشترین مقدار این متغیر 81/25 و کمترین آن 1/11 میباشد که با توجه به تحقیقات انجام در کشور شرکت های نمونه این تحقیق تقریبا دارای اندازه متوسط هستند. در نگاره 9 مشاهده می شود که متغیر رشد فروش )GROWTH( که برابر با لگاریتم رشد فروش شرکت است دارای میانگین 1/12 بوده که بیشترین عدد این متغیر 8/55 است و کمترین عدد آن 9/25- است و انحراف معیار آن 0/11 است که این نتیجه با تحقیقات مشابه مانند رحیمی) 9810 ( همسو است. در ارتباط با متغیر دارایی ه یا ثابت )TANG( نیز مشاهده می شود که دارای میانگینی به مقدار 0/21 بوده که بیشترین مقدار این متغیر 0/33 و کمترین آن 0/81 می باشد. و به معنای این است که در نمونه این تحقیق تقریبا 21 درصد از دارایی های شرکت ها به صورت دارایی های ثابت است. 7
همچنین در جدول 1 تعداد شرکت ها در سال های مختلف شرکت در مراحل مختلف چرخه عمر شرکت نشان داده شده است که مشاهده می شود در مجموع شرکت سال های نمونه تحقیق) 220 ( تعداد 511 شرکت در مرحله بلوغ بوده و تعداد 21 شرکت در مرحله رشد و فقط 52 شرکت در مرحله افول بودند که این نتایج با نتایج سایر تحقیقات در زمینه چرخه عمر شرکت مانند کرمی و عمرانی) 9831 ( رحیمی) 9811 ( و امامی و رحیمی) 9815 ( همسو است 2-8- آزمون فرضیه تحقیق نقطه آغازین تحقیقات اقتصادسنجی یک مدل معادله رگرسیون است که طی آن رابطه ای بین متغیر وابسته ویک یا چند متغیر مستقل فرض می شود. مدل رگرسیون سعی دارد تغییرات مشاهده شده در متغیر متغیرهای مستقل شرح دهد. نتایج تجزیه و تحلیل در جدول 8 نشان داده شده است: وابسته را توسط تغییرات جدول 3 : آزمون مدل تحقیق Lifecycleit = a0 + a 1 Levit+ a2growthit + a3tangit + a4sizeit + εi معناداری آماره خطای معیار ضرایب متغیرها Lev 0.016370 1.045392 2.360642 0.0098 GROWTH 0.000305 0.001283 0.237695 0.8122 TANG 0.287509 0.094442 3.044278 0.0024 SIZE 0.206227 0.072450 2.846497 0.0046 C 5.008114 1.234470 4.056896 0.0001 ضریب تعیین 0.292761 Mean dependent var 0.264117 0.281022 S.D. dependent var 0.441264 ضریب تعیین تعدیل شده 0.423010 Akaike info criterion 1.131623 خطای معیار رگرسیون Sum squared resid 96.80521 Schwarz criterion 1.194401 Log likelihood -302.6306 Hannan-Quinn criter. 1.156158 آماره F 7.902107 دوربین واتسون 1.632637 0.000000 معناداری آماره ضریب کلی)آمارهF ( بزرگ ترازآماره بحرانی وسطح معنی داری آن نیزکوچک تر از 5 درصد است که بیانگر آن است که رابطه ای خطی میان متغیرهای مستقل و وابسته وجود دارد ورگرسیون ازاعتبارآماری الزم برخورداراست. همچنین در نگاره فوق مشاهده میشود که ضریب برآورد شده برای متغیر اهرم )Lev( 0/092 است که جهت سنجش ساختار سرمایه شرکت ها مورد استفاده قرار گرفته است معنادار است چون با توجه به ستون معناداری مشاهده می شود که معناداری این ضریب برابر با 0/0013 است که با توجه به اینکه معناداری این ضریب کمتر از 5 درصد است بنابراین این ضریب معنادار است و معنادار بودن این ضریب به معنای این است که بین چرخه عمر شرکت و ساختار سرمایه شرکت ها رابطه معناداری وجود دارد بنابراین فرضیه تحقیق تایید می شود. 8
در جدول 8 همچنی مشاهده میشود که ضریب برآورد شده برای متغیر رشد فروش شرکت) GROWTH ( برابر با 0/0008 است که با توجه به ستون معناداری مشاهده می شود که معناداری آن بیشتر از سطح خطای مورد پذیرش در این تحقیق است زیرا معناداری آن 0/39 است که بیشتر از 0/5 است بنابراین وجود رابطه معناداری بین رشد فروش و چرخه عمر شرکت ها وجود ندارد بنابراین در مدل نهایی باید این متغیر حذف گردد. همچنین در نگاره 8 ضرایب سایر متغیرهای مدل و معنی داری هر یک نشان داده شده است. ضریب تعیین تعدیل شده برابربا 11 درصد ونشان دهنده ی این است که 11 درصد تغییرات متغیروابسته توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود. بنابراین با توجه به نتایج کسب شده در تجزیه و تحلیل فرضیه دوم مدل نهایی آن به شرح زیر است: Lifecycleit = 5.008114+ 0.016370 Levit + 0.287509 TANGit +0.206227 SIZEit + εi 8- نتایج تحقیق در این تحقیق با استفاده از اطالعات استخراج شده از نمونه تحقیق و با استفاده از مدل رگرسیون تشریح شده در تحقیق و برگرفته از تحقیق کماردین و همکاران )1092( بوسیله نرم افزار Eviews و Excell مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت با توجه به آزمون های انجام شده بدست آمده فرضیه تبیین شده تحقیق تایید شد. نتایج تحقیق نشان داده است که این فرضیه در جامعه آماری تحقیق تایید شده است. زیرا ضریب برآورد شده برای متغیر اهرم )Lev( 0/092 است که جهت سنجش ساختار سرمایه شرکت ها مورد استفاده قرار گرفته است معنادار است چون با توجه به ستون معناداری مشاهده می شود که معناداری این ضریب برابر با 0/0013 است که با توجه به اینکه معناداری این ضریب کمتر از 5 درصد است بنابراین این ضریب معنادار است و معنادار بودن این ضریب به معنای این است که بین چرخه عمر شرکت و ساختار سرمایه شرکت ها رابطه معناداری وجود دارد بنابراین فرضیه تحقیق تایید می شود. که این یافته همسو با انتظارات ما بر اساس مبانی نظری تحقیق می باشد همچنین نتیجه این تحقیق با نتیجه تحقیق کاسترو و همکاران) 1092 ( و رحیمی )9811( همسو می باشد طبق تحقیقات ونگ و همکاران) 1092 ( وژیانگ) 1095 ( شرکت ها با تغییر از یک مرحله چرخه عمر به مرحله دیگر سیاست های تامین مالی آن ها تغییر کرده و تصمیمات جدیدی در زمینه ساختار سرمایه می گیرند که این تحقیق این موضوع را در بازار سرمایه ایران تایید کرده است. 1- محدودیت ها و پیشنهادهای پژوهش در انجام هر پژوهش با توجه به شرایط ایجاد شده جهت انجام تحقیق یک سری محدودیت هایی جهت استنتاج نتایج وجود دارد برخی از این محدودیت ها در این تحقیق به شرح زیر است: دوره مالی این تحقیق طی سال های 9831 الی 9811 می باشد که به نوعی یک محدودیت می باشد زیرا بدست آوردن نتیجه متفاوت در دوره های مالی طوالنی تر دور از تصور نیست. در این تحقیق جهت طبقه بندی شرکت ها در مراحل مختلف چرخه عمر از روش زیرا آنتونی و رامش) 9111 ( استفاده شده است در این مدل خود بر مجموعه ای از مشخصات اقتصادی مثل رشد فروش سود تقسیمی و مخارج سرمایه ای و سن شرکت اتکا نموده و اطالعات صورت جریان وجوه نقد را نادیده گرفتند و از طرفی کلیه مشخصات اقتصادی آنتونی و رامش) 9111 ( تحت تاثیر تورم قرار می گیرند که به عبارتی نوعی محدودیت محسوب می شود و استفاده از سایر روش های طبقه بندی چرخه عمر مانند دیکنسون) 1099 ( باعث نتایج متفاوت از این تحقیق می شود. 9
در این تحقیق جهت سنجش اندازه شرکت ها از لگاریتم طبیعی مجموع دارایی ها استفاده شده است که با توجه به اینکه در تحقیقات مختلف از معیارهای متفاوتی مانند مجموع فروش و تعداد کارکنان استفاده شده است بنابراین استفاده از این معیارها امکان کسب نتیجه متفاوت را محتمل می سازد. همچنین با توجه به مطالعات انجام شده در زمینه این تحقیق انجام تحقیقات زیر پیشنهاد می گردد: با توجه به محدودیت دوره زمانی این تحقیق پیشنهاد می گردد این تحقیق برای دوره زمانی طوالنی تر انجام گیرد. با توجه به اینکه رو ش آنتونی و رامش) 9111 ( جهت تفکیک شرکت ها به مراحل مختلف چرخه عمر معیارهای اقتصادی را مد نظر قرار داده است و توجهی به جریان های نقدی نکرده است ولیکن مدل دیکنسون) 1099 ( مدل جامعی است که نواقص مدل آنتونی برطرف شده است پیشنهاد می گردد این تحقیق با استفاده از مدل دیکنسون) 1099 ( انجام گیرد. با توجه به اینکه در این تحقیق مشاهده شد که رابطه معناداری بین حق الزحمه حسابرسی داخلی و کیفیت سود وجود دارد به مدیران و سهامداران شرکت ها پیشنهاد می گردد شرکت ها اهمیت بیشتری به امر حسابرسی داخلی بدهند و هزینه های انجام شده برای حسابرسی داخلی را جزء هزینه های ضروری شرکت بدانند چون وجود حسابرسان داخلی باعث افزایش کیفت سود شرکت ها می شود که در نهایت به نفع سهامداران شرکت ها است و همچنین به بورس اوراق بهادار تهران پیشنهاد می گردد که دستورالعمل الزم اجرایی در زمینه حسابرسان داخلی و حق الزحمه و استقالل آن ها تدوین نماید زیرا نتایج این نتیجه این تحقیق نشان داد که شرکت هایی که بیشتر از خدمات حسابرسان داخلی استفاده می کنند نسبت به سایر شرکت ها کیفیت سود باالیی دارند. با توجه به نتایج این تحقیق که مشاهده شد با افزایش استقالل کمیته حسابرسی کیفیت سود شرکت ها افزایش می یابد به مدیران و سیاست گذاران شرکت ها پیشنهاد می گردد که نسبت به تدوین دستورالعمل نحوه انتخاب حسابرسان داخلی اقدام نمایند به نحوی که حسابرسان داخلی بیشترین استقالل را داشته باشند چون نتایج این تحقیق نشان داد که این امر باعث افزایش کیفیت سود شرکت ها می شود. با توجه به نتایج تحقیق به مدیران شرکت ها پیشنهاد می گردد که در هنگام انتصاب حسابرسان داخلی از افراد دارای تخصص مالی و حسابداری استفاده کنند چون نتیجه این تحقیق نشان داد که شرکت هایی که بیشتر حسابرسان آن ها دارای تخصص مالی هستند کیفیت سود باالیی دارند. منابع و مآخذ: نیکومرام هاشم و فریدون رهنمای رودپوشتی.) 9833 (. مبانی مدیریت مالی. جلد اول. انتشارات ترمه. عمرانی و کرمی.) 9831 (. بررسی تاثیر چرخه عمر شرکت بر میزان مرتبط بودن معیار های ریسک و عملکرد. مجله حسابداری مدیریت. شماره 11. رحمانی و موسوی.) 9810 (. بررسی سودآوری و بازده با توجه به چرخه عمر و اندازه شرکت. مجله علمی پژوهشی تحقیقات حسابداری. شماره 15. اسدی و نیک روش )9819(. فرضیه جریانهای نقدی آزاد تئوری چرخه عمر و ارتباط آنها با سیاست تقسیم سود. پژوهش های حسابداری مالی. شماره 11. 10
دهدار.) 9832 (. بررسی تأثیر چرخه عمر توان توضیحی بر جریانهای و سود اجزای افزاینده نقدی پرداخت. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد تهران مرکزی. Chandler, A.D., (1962). Strategy and Structure: Chapters in the History of the American Enterprise. Massachusetts Institute of Technology Press, Cambridge, MA. Chen, F., Jorgensen, B.N., Yoo, Y.K., (2004). Implied cost of equity capital in earnings-based valuation: international evidence. Account. Bus. Res. 34 (4), 323 344. Chen, K.C., Chen, W.Z., Wei, K.C.J.,( 2009). Legal protection of investors, corporate governance, and the cost of equity capital. J. Corp. Financ. 15 (3), 273 289. Collins, D.W., Pincus, M., Xie, H., (1999). Equity valuation and negative earnings: the role of book value of equity. Account. Rev. 74 (1), 29 61. Coulton, J.J., Ruddock, C., (2011). Corporate payout policy in Australia and a test of the life-cycle theory. Account. Finance 51 (2), 381 407. DeAngelo, H., DeAngelo, L., Stulz, R.M., (2006). Dividend policy and the earned/contributed capital mix: a test of the life-cycle theory. J. Financ. Econ. 81 (2), 227 254. DeAngelo, H., DeAngelo, L., Stulz, R.M., (2010). Seasoned equity offerings, market timing, and the corporate lifecycle. J. Financ. Econ. 95 (3), 275 295. Diamond, D.W., Verrecchia, R.E., (1991). Disclosure, liquidity, and the cost of capital. J. Finance 46 (4), 1325 1359. Dichev, I.D., ()1998. Is the risk of bankruptcy a systematic risk? J. Finance53 (3), 1131 1147. Dickinson, V., (2011). Cash flow patterns as a proxy for firm life cycle. Account. Rev. 86 (6), 1964 1994. Dierickx, I., Cool, K., (1989). Asset stock accumulation and sustainability of competitive advantage. Manage. Sci. 35 (12), 1504 1511. Easley, D., O Hara, M., 2004. Information and the cost of capital. J. Finance 59 (4), 1553 1583. Easton, P.D., (2004). PE ratios, PEG ratios, and estimating the implied expected rate return on equity capital. Account. Rev. 79 (1), 73 95. Easton, P.D., Monahan, S.J., (2005). An evaluation of accounting-based measures of expected returns. Account. Rev. 80 (2), 501 538. Fama, E.F., French, K.R., (1989). Business conditions and expected returns on stocks and bonds. J. Financ. Econ. 25 (1), 23 49. Fama, E.F., French, K.R., (1992). The cross-section of expected stock returns. J. Finance 47 (2), 427 465. Fama, E.F., French, K.R (1997). Industry costs of equity. J. Financ. Econ. 43(2), 153 193. Fama, E.F., French, K.R., (2001). Disappearing dividends: changing firm characteristics or lower propensity to pay? J. Financ. Econ. 60 (1), 3 43. Gebhardt,W.R., Lee, C.M.C., Swaminathan, B. (2001),. Toward an implied cost of capital. J. Account. Res. 39 (1), 135 176. 11